Wspólna dyskusja nad zasadnością i sposobami określania lokalnych form architektonicznych w ramach prac nad audytem krajobrazowym województwa pomorskiego była przedmiotem warsztatów, które zostały zorganizowane w dniu 21 września 2022 roku przez Pomorskie Biuro Planowania Regionalnego. W spotkaniu udział wzięli specjaliści w dziedzinie architektury regionalnej, ruralistyki, dziedzictwa kulturowego i planowania lokalnego, których aktywność dotyczy przestrzeni województwa pomorskiego.
Audyt krajobrazowy jest szczególnym narzędziem zarządzania krajobrazem, którego celem jest identyfikacja krajobrazów występujących na terenie całego województwa, a także wskazanie krajobrazów szczególnie cennych ze względu na swoje wartości przyrodnicze, kulturowe, historyczne lub estetyczno-widokowe, które określane są mianem krajobrazów priorytetowych. Rekomendacje sformułowane w ramach prac nad audytem, które będą dotyczyć również zasad kształtowania zabudowy, będą mogły przekładać się na politykę przestrzenną samorządów lokalnych.
Jednym z elementów prac nad audytem jest opracowanie katalogu lokalnych form architektonicznych, stanowiącego swoisty zbiór charakterystycznych cech i detali dotyczących wybranych obszarów zabudowy wyróżniających się tradycyjną architekturą. Takie działanie ma w założeniu sprzyjać zachowaniu tożsamości i zmierzać do osiągnięcia większej harmonii pomiędzy nowymi obiektami oraz zabudową o charakterze historycznym. Katalog będzie miał również potencjał popularyzatorski, służący podtrzymaniu i wzmacnianiu tradycji oraz specyfiki i tożsamości lokalnej konkretnych rejonów województwa poprzez zachowanie i kontynuację regionalnych cech budownictwa we współczesnej architekturze.
Jednym z celów warsztatów było poznanie oczekiwań wobec audytu krajobrazowego ze strony środowisk związanych z ochroną i kształtowaniem krajobrazu, w szczególności w odniesieniu do możliwości wykorzystania wyników tego dokumentu, w tym rekomendacji w zakresie zasad kształtowania zabudowy. W tym kontekście podkreślano, że intensywne procesy inwestycyjne ostatnich lat w wielu przypadkach wprowadziły nieodwracalne zmiany w sposobie zagospodarowania przestrzeni. Zwrócono uwagę, iż strategiczne projekty inwestycyjne związane z rozwojem energetyki jądrowej oraz siecią transportową będą wpływać na dynamikę tych procesów również w kolejnych dekadach.
Zespół autorski sporządzający audyt, zapraszając do dyskusji grono eksperckie reprezentujące różne środowiska i konkretne instytucje uzyskał wskazówki co do sposobu formułowania zapisów rekomendacyjnych, tak aby mogły one faktycznie mieć wpływ na akty prawa miejscowego. W dyskusji wyraźnie wybrzmiało, że wykorzystanie wyników audytu nie powinno się ograniczyć jedynie do formalnej ścieżki uzgodnień dokumentów planistycznych. Część rekomendacyjna audytu, katalog lokalnych form architektonicznych, jak i cała dokumentacja zgromadzona w toku prac nad tym dokumentem, powinny stanowić punkt wyjścia do różnego rodzaju inicjatyw mających na celu wzmocnienie ochrony walorów krajobrazowych Pomorza. Uczestnicy spotkania przedstawili konkretne pomysły i koncepcje na ich wykorzystanie i popularyzację, wyrażając jednocześnie wolę współpracy w potencjalnych działaniach.
Wydarzenie to było pierwszym ze spotkań z przedstawicielami poszczególnych środowisk eksperckich zajmujących się badaniem i kształtowaniem pomorskiego krajobrazu. W warsztatach dotyczących lokalnych form architektonicznych byli to w znakomitej większości architekci – zarówno reprezentujący środowisko naukowe, środowisko konserwatorskie, jak i grono praktyków – projektantów, zarówno w skali urbanistycznej jak i architektonicznej.
Spotkania eksperckie stanowią wprowadzenie do procesu konsultacji społecznych i mają na celu poznanie oczekiwań stawianych przez te środowiska przed audytem krajobrazowym.
ul. Straganiarska 24-27
80-837 Gdańsk (058) 301 06 44
ul. Jaracza 18a
76-200 Słupsk (059) 843 10 60