logo-samorzad
Jednostka Samorządu
Województwa Pomorskiego

Audyt Krajobrazowy Województwa Pomorskiego

Zgodnie z art. 38 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym organy samorządu województwa są zobligowane do sporządzenia audytu krajobrazowego.

Zarząd Województwa Pomorskiego w dniu 4 września 2018 roku podjął uchwałę nr 940/360/18 w sprawie przystąpienia do sporządzenia projektu audytu krajobrazowego dla województwa pomorskiego powierzając jednocześnie jej wykonanie Dyrektorowi Pomorskiego Biura Planowania Regionalnego.

Sposób prowadzenia prac nad audytem szczegółowo reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 stycznia 2019 roku w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych.


Czym jest audyt krajobrazowy?

Audyt krajobrazowy to szczególne narzędzie zarządzania krajobrazem. Jego celem jest identyfikacja krajobrazów występujących na terenie całego województwa wraz z określeniem cech charakterystycznych oraz oceną wartości każdego z nich. Jest sporządzany nie rzadziej niż raz w ciągu 20 lat, stanowiąc tym samym najbardziej kompleksową analizę przestrzeni regionu, obejmującą w szczególności elementy przyrodnicze i kulturowe o największym wpływie na ocenę krajobrazu i jego walorów.

Badania realizowane w ramach audytu krajobrazowego zmierzają do wyznaczenia krajobrazów priorytetowych czyli takich, które są szczególnie cenne dla społeczeństwa ze względu na swoje wartości przyrodnicze, kulturowe, historyczne lub estetyczno-widokowe. Dlatego też ważnym elementem audytu krajobrazowego jest identyfikacja zagrożeń dla możliwości zachowania wartości krajobrazów o największym znaczeniu w skali regionu, jak również ustalenie rekomendacji i wniosków dotyczących ich kształtowania i ochrony.

Punktem wyjścia dla opracowania audytu krajobrazowego w województwie pomorskim stała się szczegółowa analiza pokrycia i użytkowania terenu prowadząca do ustalenia granic jednostek krajobrazowych. Każda z nich podlega następnie ocenie realizowanej w oparciu o ich cechy przyrodnicze i kulturowe. Do cech tych zaliczają się między innymi obiekty zabytkowe oraz inne obiekty wyróżniające się wartościami estetycznymi lub emocjonalnymi, których analiza została przeprowadzona zarówno w oparciu o rejestr zabytków nieruchomych i programy opieki nad zabytkami poszczególnych samorządów lokalnych, jak też badania o charakterze terenowym.

Elementem istotnym z punktu widzenia zachowania wartości krajobrazów jest ustalenie lokalnych form architektonicznych zabudowy, czyli katalogu typowych cech architektonicznych wyróżniających krajobraz priorytetowy. Takie działanie ma w założeniu sprzyjać zachowaniu tożsamości i zmierzać do osiągnięcia większej harmonii pomiędzy nowymi obiektami oraz zabudową o charakterze historycznym.

Pomimo ściśle określonej procedury sporządzania audytu krajobrazowego istotnym elementem prac jest zaangażowanie samorządów lokalnych oraz mieszkańców poszczególnych gmin. Działanie to odbywa się nie tylko na końcowym etapie jego opracowania, ale również poprzez wykorzystanie badań społecznych dotyczących oceny i związków z miejscem zamieszkania.

Jak audyt znalazł się w porządku prawnym?

Wprowadzenie do polskiego porządku prawnego audytu krajobrazowego jest konsekwencją ratyfikacji przez Polskę Europejskiej Konwencji Krajobrazowej, która została przyjęta przez Radę Europy 20 października 2000 roku we Florencji.  Konwencja zdefiniowała krajobraz jako postrzegany przez ludzi obszar, którego charakter jest wynikiem działania oraz interakcji czynników przyrodniczych i ludzkich.

Przyjęcie konwencji wiązało się również z wprowadzeniem pojęcia gospodarowania krajobrazem, oznaczającego działanie mające na celu zachowanie krajobrazu w taki sposób, aby możliwe było kierowanie jego zmianami wynikającymi z procesów społecznych, gospodarczych i środowiskowych.

Choć w porządku prawnym odnoszono się do krajobrazu i jego ochrony, co do zasady dotyczyło to dotychczas krajobrazów wyróżniających się w przestrzeni poprzez swoje szczególne wartości. Ratyfikacja wskazała zaś konieczność identyfikacji, charakterystyki oraz oceny wszystkich krajobrazów znajdujących się na terenie Państw będących jej sygnatariuszami.

Postanowienia Konwencji zostały wprowadzone na grunt polskiego porządku prawnego ustawą z dnia 24 kwietnia 2015 roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu, która zyskała miano ustawy krajobrazowej. Wprowadziła ona zmiany w aż dziewiętnastu aktach prawnych, z których najważniejszymi, z punktu widzenia samorządu województwa, stały się zmiany wprowadzone w ustawie z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody. Ich bezpośrednią konsekwencją było bowiem wprowadzenie nowych narzędzi zarządzania krajobrazem.

Obok wdrażanego na poziomie regionalnym audytu krajobrazowego, obejmującego politykę dla obszaru całego województwa, istotnym narzędziem wdrażanym na poziomie lokalnym jest możliwość stanowienia przepisów miejscowych bezpośrednio regulujących kształtowanie małej architektury, ogrodzeń oraz tablic i urządzeń reklamowych, które zyskały miano tak zwanych uchwał krajobrazowych.

Wydarzenia

Napisz, zadzwoń lub dołącz do nas na naszych kanałach mediów społecznościowych

JEDNOSTKA SAMORZĄDU
WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO

Biuro w Gdańsku

ul. Straganiarska 24-27
80-837 Gdańsk
(058) 301 06 44


Oddział w Słupsku


ul. Jaracza 18a
76-200 Słupsk
(059) 843 10 60