Rewaloryzacja parku podworskiego w zespole przyrodniczo-krajobrazowym w Wojanowie to przedsięwzięcie, które uzyskało miano tegorocznej Najlepszej Przestrzeni Publicznej Województwa Pomorskiego. Prócz nagrody głównej Komisja zdecydowała również o przyznaniu wyróżnień dla najlepszego przedsięwzięcia zrealizowanego w przestrzeni publicznej na terenie miast oraz najlepszego przedsięwzięcia w przestrzeni publicznej na obszarze wiejskim.

Konkurs Najlepsza Przestrzeń Publiczna Województwa Pomorskiego został zainicjowany przez Samorząd Województwa Pomorskiego w 2004 roku. Od momentu jego pierwszej edycji nagrodzono i wyróżniono kilkadziesiąt przedsięwzięć, które trwale wpisały się w przestrzeń regionu. Tegoroczna, piętnasta już edycja konkursu, obejmowała przedsięwzięcia, które zostały oddane do użytku w okresie od 1 stycznia 2019 roku do 31 grudnia 2020 roku. Zgłoszono w niej osiemnaście przedsięwzięć zrealizowanych na terenie piętnastu gmin. Komisja szczególną rolę przywiązywała do zagadnień związanych z przeciwdziałaniem skutkom zmian klimatycznych oraz dostępnością zrealizowanych przedsięwzięć do potrzeb różnych grup użytkowników.

Nagroda główna dla zespołu przyrodniczo-krajobrazowego w Wojanowie

W tym roku Nagroda Marszałka Województwa Pomorskiego za Najlepszą Przestrzeń Publiczną Województwa Pomorskiego 2021 została przyznana Gminie Pruszcz Gdański za realizację przedsięwzięcia Rewaloryzacja parku podworskiego w zespole przyrodniczo-krajobrazowym w Wojanowie na podstawie projektu opracowanego przez Biuro Techniczne Kowiel. Przedsięwzięcie zostało uhonorowane za wysoką kulturę projektową oraz zastosowanie wyważonych i ograniczonych w formie rozwiązań projektowych, które pozwoliły na wyeksponowanie walorów estetycznych dawnego parku dworskiego.

Przeprowadzona rekultywacja stawów oraz odtworzenie ścieżek parkowych zdecydowały o przywróceniu dawnej świetności założenia parkowego oraz udostępnieniu jego zasobów dla odwiedzających. Utworzona infrastruktura zachęca do wypoczynku i swobodnego korzystania przez różne grupy użytkowników, w tym osoby ze szczególnymi potrzebami takie jak rodziny z małymi dziećmi, osoby starsze czy osoby z niepełnosprawnościami. Zrealizowane ciągi piesze w pełni komponują się z naturalnym charakterem parku, a jednocześnie uwzględniają potrzeby osób o ograniczonej mobilności. Prócz tablic informacyjnych zastosowane zostały między innymi kody QR, które umożliwiają pozyskanie informacji między innymi przez osoby z dysfunkcją wzroku.

Komisja doceniła przyjęte rozwiązania za uwzględnienie historycznego kontekstu założenia przy jednoczesnym zastosowaniu współczesnych, atrakcyjnych rozwiązań projektowych decydujących o indywidualnym charakterze realizacji. Przyjęte rozwiązania wpłynęły na nadanie szczególnej tożsamości założenia, które zostało objęte ochroną jako zespół przyrodniczo-krajobrazowy z uwagi na swoje walory estetyczne i widokowe.

Wyróżnienie za rewaloryzację terenów zieleni w Wielkich Chełmach

W kategorii najlepszego przedsięwzięcia zrealizowanego w przestrzeni publicznej na obszarze wiejskim Komisja zdecydowała o przyznaniu jednego wyróżnienia. Przyznano je Gminie Brusy za realizację przedsięwzięcia pod nazwą Rewaloryzacja terenów zieleni w ogrodzie dworskim w Wielkich Chełmach zrealizowanego na podstawie projektu opracowanego przez Pracownię Architektury Krajobrazu Zielony Filtr. Przedsięwzięcie zostało uhonorowane za podjęcie działań mających na celu wyeksponowanie walorów dawnego ogrodu dworskiego poprzez wyważoną interwencję w przestrzeń zabytkowego parku. Przeprowadzone działania polegające na przywróceniu historycznych elementów kompozycyjnych takich jak aleje grabowe i ścieżki spacerowe wpłynęły na przywrócenie ogrodowi jego reprezentacyjnej roli.

Komisja doceniła ograniczenie zastosowanych w ramach przedsięwzięcia środków i rozwiązań projektowych zmierzających do podkreślenia walorów krajobrazowych założenia, przy uwzględnieniu znajdującej się w jego obrębie funkcji edukacyjnej i rekreacyjnej, a przyjęte rozwiązania za dowód, że kreowanie przestrzeni publicznej odbywa się poprzez działania o właściwej skali dla jej struktury.

Wyróżnienie za realizację gdyńskiego woonerfu na Abrahama

W kategorii najlepszego przedsięwzięcia zrealizowanego w przestrzeni publicznej na terenie miast Komisja zdecydowała o przyznaniu jednego wyróżnienia. Przyznano je Gminie Miasta Gdyni za realizację przedsięwzięcia Woonerf w ulicy Abrahama w Gdyni zrealizowanego na podstawie projektu opracowanego przez konsorcjum w składzie a2p2 architecture & planning i NANU Pracownia Architektoniczna pod kierunkiem arch. Bartosza Zimnego.

Przedsięwzięcie zostało uhonorowane za wdrożenie ponadstandardowego podejścia do kształtowania i przekształcania miejskich ulic w sposób zmierzający do kreowania przestrzeni sprzyjającej rozwojowi lokalnych usług w sąsiedztwie dużego centrum handlowego. Komisja doceniła zwiększenie atrakcyjności przestrzeni ulicy oraz jej dostępności dla pieszych użytkowników przy jednoczesnym utrzymaniu ruchu samochodowego, jak również wprowadzenie rozwiązań projektowych, które pomimo swojej uniwersalności w czytelny sposób korespondują z wyróżniającą się architekturą modernistycznego Śródmieścia tworząc możliwość zastosowania tych rozwiązań w procesie przekształceń kolejnych fragmentów ulicy. Przyjęta aranżacja poszczególnych elementów przestrzeni oraz zastosowane rozwiązania materiałowe uwzględniają potrzeby różnych grup użytkowników, w tym między innymi osób ze szczególnymi potrzebami. Zrealizowane w ramach przedsięwzięcia nasadzenia, w tym duża liczba drzew, przyczyniły się do uzyskania bezpośrednich efektów wizualnych i estetycznych.

Woonerf w ulicy Abrahama został uznany za wyróżniający się przykład przekształcania przestrzeni publicznych w centrach miast przy jednoczesnym poparciu lokalnej społeczności, którego dowodzi oddolny charakter przedsięwzięcia związany ze zgłoszeniem i wyłonieniem go w ramach konsultacji społecznych realizowanych w formie budżetu obywatelskiego.

Przedsięwzięcia oceniane przez Komisję Konkursową

Przedsięwzięcia były oceniane przez Komisję Konkursową działającą pod przewodnictwem Marszałka Mieczysława Struka. W jej skład weszły przedstawicielki Wojewódzkiej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej – profesor Karolina Krośnicka z Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej i dr inż. arch. krajobrazu Joanna Rayss ze Stowarzyszenia Architektury Krajobrazu – oraz inni eksperci zewnętrzni – profesor Iwona Dzierżko-Bukal z Wydziału Architektury i Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych i dr inż. arch. Piotr Czyż, Prezes Zarządu Stowarzyszenia Inicjatywa Miasto. Samorząd Województwa Pomorskiego w pracach Komisji reprezentowały natomiast Anna Błażewicz-Stasiak, Zastępczyni Dyrektora Pomorskiego Biura Planowania Regionalnego, oraz Anna Bizub-Jechna, koordynatorka do spraw dostępności architektonicznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.

Komisja w trakcie swoich prac pozytywnie oceniła również rozwiązania, które zostały wdrożone w związku z realizacją innych przedsięwzięć zgłoszonych w tegorocznej edycji Konkursu. Jednym z nich jest przeprowadzona Rewitalizacja osiedla Zamenhofa-Opata Hackiego w Gdyni, która doprowadziła do zmiany wizerunku fragmentu dzielnicy Chylonia, jak również wyróżniającą się realizację dwóch osiedlowych placów stanowiących element przestrzeni publicznej osiedla. Gminę Władysławowo pozytywnie oceniono zaś za konsekwentne podejmowanie działań zmierzających do poprawy wizerunku miasta jako nadmorskiego kurortu, w tym wprowadzenie małej architektury o dużych walorach funkcjonalnych i estetycznych oraz wprowadzenie silnej osi urbanistycznej, którą stała się przebudowana ulica Hallera.